Ongevoeligheid voor chemotherapie

Onderzoek naar de rol van het BTG1 eiwit in ongevoeligheid voor chemotherapie in kinderen met acute lymfatische leukemie

Introductie 
Ondanks grote verbeteringen in de behandeling van acute lymfatische leukemie (ALL) bij kinderen overlijdt uiteindelijk nog altijd 15% doordat bij hen een (klein) gedeelte van de leukemiecellen ongevoelig blijkt te zijn voor chemotherapie, waardoor de ziekte na verloop van tijd terugkeert. De oorzaken van deze ‘therapie-resistentie’ zijn nog grotendeels onbekend. Er is recent ontdekt dat het product van een van deze genen, het BTG1 eiwit, een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van leukemie en de manier waarop leukemiecellen reageren op chemotherapie. Het uiteindelijke doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in het ontstaan van ongevoeligheid voor chemotherapie bij de patiënt. Deze kennis kan vervolgens worden ingezet voor een effectievere behandeling van (chemotherapie ongevoeligheid) ALL bij kinderen en mogelijk ook bij andere vormen van kanker waarbij ongevoeligheid voor chemotherapie een probleem is.

Stand van zaken 
Het onderzoek is in januari 2009 van start gegaan. Inmiddels zijn de leukemiecellen van meer dan 300 kinderen onderzocht op de aanwezigheid van defecten in het BTG1 gen. Bij ongeveer 10% van de patiënten zijn veranderingen in het BTG1 gen gevonden. Nu kan worden onderzocht of leukemiecellen van deze groep patiënten ook inderdaad slechter reageren op chemotherapie. 

Conclusie
Er is aangetoond dat functieverlies van het BTG1 eiwit optreedt bij 9% van de kinderen met ALL. Hoewel dit functieverlies niet direct een slechtere prognose tot gevolg heeft, is er ontdekt dat het BTG1 eiwit een rol speelt in de manier waarop tumorcellen reageren op chemotherapie. Zo is er aangetoond dat verlies van het BTG1 eiwit in de leukemiecel ertoe leidt dat de cellen ongevoeliger worden voor bepaalde vormen van chemotherapie. Zijn er belangrijke inzichten verkregen in de rol van andere eiwitten in de ongevoeligheid voor chemotherapie. Deze eiwitten worden door het BTG1 eiwit gereguleerd en bepalen de wijze waarop een cel omgaat met chemotherapie. Verwacht wordt, dat deze nieuwe inzichten in de toekomst kunnen worden ingezet voor een effectievere behandeling van (chemotherapie ongevoeligheid) ALL bij kinderen en mogelijk ook bij andere vormen van kanker waarbij ongevoeligheid voor chemotherapie een probleem is.

Onderzoeksnummer: 31 
Centrum:  Amalia Kinderziekenhuis- Radboud UMC Nijmegen
Startjaar:  2008
Looptijd: 4 jaar
Totale kosten/bijdrage KiKa:  € 604.800